Tips voor literatuur, kunst en wetenschap

Inspiratie voor de verhouding tussen lichaam en geest

De relatie tussen lichaam en geest is een eeuwenoud onderwerp van fascinatie, dat door verschillende disciplines op unieke manieren wordt verkend. Literatuur, kunst, ethiek en wetenschap bieden waardevolle perspectieven, en samen vormen ze een rijke bron van inspiratie om deze complexe verbinding te begrijpen.

Bij het verkennen van deze verhouding is het essentieel om deze drie gebieden – kunst, ethiek en wetenschap – met elkaar te integreren. Deze benadering sluit aan bij de integraaltheorie, die streeft naar een holistisch begrip van de werkelijkheid door verschillende invalshoeken te verenigen.

Boekentips over de verbinding tussen lichaam en geest

Hieronder vind je een overzicht van inspirerende boeken van auteurs die de verhouding tussen lichaam en geest vanuit verschillende invalshoeken onderzoeken. Deze boeken bieden inzichten vanuit psychologie, filosofie, wetenschap en ethiek, en zijn een waardevolle aanvulling voor iedereen die zich verdiept in dit thema.

  • Irvin D. Yalom:
  • Het raadsel Spinoza: Een roman over filosofie, psychologie en innerlijke strijd.
  • De Schopenhauer-kuur: Over existentiële therapie en persoonlijke groei.
  • Daniel Siegel
  • Mindsight: Inzicht in hoe hersenen en geest samenwerken om je leven te veranderen.
  • The Developing Mind: Over de impact van interpersoonlijke relaties op hersenontwikkeling.
  • Healing trauma: attachment, mind, body and brain.
  • Antony Bateman
  • Mentalization-Based Treatment for Borderline Personality Disorder: Over de rol van mentaliseren in de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen.

  • Ken Wilber
  • Een theorie van alles: Een integraal perspectief op wetenschap, spiritualiteit en samenleving.
  • Sex, Ecology, Spirituality: The Spirit of Evolution (1995)
  • Integrale psychologie: Een holistische benadering van de menselijke geest en ontwikkeling.
  • Paul Verhaeghe
  • Identiteit: Hoe maatschappelijke veranderingen ons zelfbeeld beïnvloeden.
  • Liefde in tijden van eenzaamheid: Over de complexe dynamiek van liefde, lichaam en geest.

  • Dirk de Wachter
  • De kunst van het ongelukkig zijn: Over het accepteren van ongemak in het leven.
  • Borderline Times: Een analyse van de moderne tijd en de psychische uitdagingen die hiermee samenhangen.
  • Viktor Frankl
  • De zin van het bestaan: Over logotherapie en de zoektocht naar betekenis in het leven.

  • Antonio Damasio
  • Ik voel dus ik ben: Over de rol van emoties in het menselijk bewustzijn.
  • De spinoza-connectie: Het gelijk van Spinoza.

Bessel van der Kolk: Traumasporen: Hoe trauma in het lichaam wordt opgeslagen en kan worden genezen.

Thich Nhat Hanh: Mindfulness: Een praktische gids om volledig in het hier en nu te leven.

Jon Kabat-Zinn: Waar je ook gaat, daar ben je. De kracht van mindfulness in het dagelijks leven.

Gabor Maté: Wanneer je lichaam nee zegt.

Ingrid Neijnens & Tessa Gabriëls: Lichaam, zin en zorg

Kunst: de taal van de ziel

Kunstwerken, van klassiek tot modern, brengen op krachtige wijze de subtiliteiten van de lichaam-geestverhouding over. Schilderijen, sculpturen en installaties verbeelden balans, conflict, en transformatie, en nodigen ons uit om te reflecteren op onze eigen ervaringen.

Voorbeelden van lichaam/geest kunst:

  • Klassieke kunst
    “Vitruvian Man” (Leonardo da Vinci, ca. 1490)
    Da Vinci’s tekening is een iconische weergave van de perfecte proporties van het menselijk lichaam en symboliseert de balans tussen fysieke en geestelijke harmonie, geïnspireerd door wiskunde en filosofie.
    “Laocoöngroep” (Hellenistisch, ca. 40-30 v.Chr.)
    Dit sculptuur toont de worsteling van een menselijk lichaam gevangen in emotie en kracht. Het symboliseert de strijd tussen fysieke pijn en geestelijke kracht.

    Renaissance en barok
    “De Schepping van Adam” (Michelangelo, 1512)
    Dit beroemde fresco in de Sixtijnse Kapel toont God die leven inblazen in Adam, een krachtige visuele metafoor voor de samenkomst van het goddelijke (geest) en het aardse (lichaam).
    “De Anatomische Les van Dr. Nicolaes Tulp” (Rembrandt, 1632)
    Dit schilderij toont een wetenschappelijke kijk op het menselijk lichaam, waarin de nieuwsgierigheid naar anatomie en de menselijke ziel samenkomen.

    Moderne kunst
    “Les Demoiselles d’Avignon” (Pablo Picasso, 1907)
    Dit baanbrekende werk toont vrouwenlichamen in een abstracte vorm, waarbij fysieke vormen en innerlijke expressies samensmelten tot een geheel.
    “The Lovers” (René Magritte, 1928)
    Dit surrealistische schilderij suggereert een onzichtbare verbinding tussen individuen en benadrukt de mysterieuze relatie tussen geest en lichaam.

    Hedendaagse kunst
    “Infinity Mirror Rooms” (Yayoi Kusama, vanaf 1965)
    Deze installaties creëren een ervaring waarin de kijker wordt geconfronteerd met het oneindige, wat een introspectieve reis naar de verbinding tussen lichaam, geest en omgeving oproept.
    “The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living” (Damien Hirst, 1991)
    Dit werk, een haai in formaldehyde, reflecteert op de relatie tussen fysieke aanwezigheid en mentale perceptie van de dood.

    Symbolische en spirituele kunst
    “Tree of Life” (Gustav Klimt, 1905)
    Dit schilderij verbindt de fysieke wereld (wortels) met de spirituele wereld (takken) en symboliseert de levensstroom.

Wetenschap: de basis van begrip

De wetenschap levert de harde gegevens over hoe lichaam en geest functioneren als een geïntegreerd geheel. Neurowetenschappen, psychologie en fysiologie dragen bij aan een diepgaand begrip van hoe emoties, gedachten en lichamelijke processen met elkaar verweven zijn.

Is Het integraal therapiehuis betrokken bij gemeenschapsprojecten?

Het integraal therapiehuis is betrokken bij projecten voor geestelijke gezondheidsbewustwording, waaronder voorlichting en evenementen om stigma’s te doorbreken.

Wetenschappelijke artikelen

Hieronder een aantal gepubliceerde artikelen van medewerkers en collega’s

Stroink, L., Mens, E., Ooms, M. H., & Visser, S. (2022). Maladaptive schemas of patients with functional neurological symptom disorder. Clinical Psychology & Psychotherapy29(3), 933-940.

Stroink, L. (2024). Autonomy-Related Personality Factors in Patients with Functional Neurological Symptom Disorder.

Stroink, L., & Huijbregts, K. (2023). A Reconsideration of Premorbid Factors in Conversion Disorders.

Stroink, L. (2025). Diagnostiek en behandeling over grenzen van disciplines heen: Werken met het integratief transdisciplinair model van Wilber. Tijdschrift voor Psychotherapie, 41(1).

Stroink, L., & Huijbregts, K. (2023). Een heroverweging van premorbide factoren in conversiestoornissen. Tijdschrift voor Psychotherapie, 49(1).

Huijbregts, K. M., de Jong, F. J., van Marwijk, H. W., Beekman, A. T., Adèr, H. J., Hakkaart-van Roijen, L., … & van der Feltz-Cornelis, C. M. (2013). A target-driven collaborative care model for Major Depressive Disorder is effective in primary care in the Netherlands. A randomized clinical trial from the depression initiative. Journal of affective disorders146(3), 328-337.

Huijbregts, K., & Wieser, V. (2022). Brain Disease or Emotional Distress? Modern Psychology, Ancient Asceticism, and the Hermeneutics of DSM-5. Open Library of Humanities8(2).

Huijbregts, K. M., Hoogendoorn, A., Slottje, P., van Balkom, A. J., & Batelaan, N. M. (2017). Long-term and short-term antidepressant use in general practice: data from a large cohort in the Netherlands. Psychotherapy and Psychosomatics86(6), 362-369.

“De mens wordt zichzelf pas in de ontmoeting met de ander.” – Martin Buber
Het Integraal Therapiehuis biedt specialistische zorg op het snijvlak van wetenschap, zingeving en ervaringsgerichte therapie.